Δρ. Χαρίκλεια Μινώτου - H βιολογική γεωργία στην Ελλάδα και το AgriBioMediterraneo IFOAM

Δρ. Χαρίκλεια Μινώτου, Πρόεδρος AgriBioMediterraneo IFOAM

Η Χαρίκλεια Μινώτου ασχολείται με θέματα βιολογικής γεωργίας, αειφόρου ανάπτυξης, προστασίας του περιβάλλοντος, ευαισθητοποίησης-  περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και οικο-αγροτουρισμού.  

Λόγω των σπουδών της, αρχικά γεωπονικού αντικειμένου, της μεταπτυχιακής της εξειδίκευσης 
στη βιολογική γεωργία αλλά και του διδακτορικού της στην αειφορική διαχείριση προσταστευόμενων περιοχών, έχει εργαστεί και συμβάλλει στην εδραίωση και ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα και στην  Ευρώπη καθώς και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Είναι βιοκαλλιεργήτρια από το 1996, και  από το 2000  συνεργάζεται ως  σύμβουλος οικοπεριβαλλοντικών με πανεπιστήμια, ΜΚΟ, ιδιωτικούς φορείς. 

Έχει εκλεγεί Πρόεδρος του Μεσογειακού Τμήματος AgriBioMediterraneo IFOAM, της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Κινημάτων για τη βιολογική γεωργία για τρίτη συνεχή θητεία.

........................



Η βιολογική γεωργία αποτελεί σημείο αναφοράς για την εναλλακτική ανάπτυξη της υπαίθρου. Η Ελλάδα λόγω των μεσογειακών κλιματογεωγραφικών χαρακτηριστικών της, μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε πυρήνα βιολογικής γεωργίας για ολόκληρη τη Μεσόγειο. Οι καλλιέργειες στην επικράτειά της είναι χαρακτηριστικές της Μεσογείου, με  εν δυνάμει εύκολη υιοθέτηση των βιολογικών καλλιεργητικών πρακτικών.  Επιπλέον, τα ελληνικά προϊόντα έχουν ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά ενώ ενδεικτικά αναφέρεται ότι η λίστα με τα χαρακτηρισμένα ως  ΠΟΠ και ΠΓΕ αγγίζει τα 100.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που επίσημα ανακοινώθηκαν στη Biofach 2015 (The World of Organic Agriculture, Statistics & emerging trends 2015, FIBLand IFOAM) στην Ελλάδα είναι καταγεγραμμένοι 23.433 παραγωγοί που αντιστοιχούν στο 7% του συνόλου των παραγωγών στην ΕΕ, 1.551 μεταποιητικές εταιρείες  ενώ η βιοκαλλιεργούμενη έκταση αγγίζει τα 383.606 εκτάρια, που αναλογεί στο 4,6% της καλλιεργούμενης έκτασης στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι η νέα ΚΑΠ στηρίζει τόσο τη βιολογική γεωργία όσο και άλλες φιλοπεριβαλλοντικές τεχνικές (πρασίνισμα), η βιολογική γεωργία στην Ελλάδα, τουλάχιστον στην παρούσα περίοδο, δεν εμφανίζει ιδιαίτερη αύξηση.  Αξιοσημείωτο είναι ότι τα  τελευταία χρόνια, παρά την κρίση, εντυπωσιακή δραστηριότητα έχει καταγραφεί στον τομέα της μεταποίησης των βιολογικών προϊόντων, κυρίως με εξαγωγικό χαρακτήρα. Ειδικότερα οι ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές δείχνουν να προτιμούν τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα, αφού η Ελλάδα θεωρείται μία «καθαρή» χώρα.


Η σημασία της δικτύωσης τόσο σε επίπεδο παραγωγών (τοπικά), όσο και εθνικά, ευρωπαϊκά ή και παγκόσμια έχει καταγραφεί ως ανάγκη για τις επόμενες συντονισμένες ενέργειες εναλλακτικής ανάπτυξης. Η στήριξη των ομάδων μπορεί να επηρεάσει δυναμικά τον κλάδο της βιολογικής γεωργίας, να συμβάλλει στην ανάπτυξή του, να επηρεάσει και να συνδιαμορφώσει  μαζί με τους παραγωγούς νέες τάσεις και δεδομένα. Παράλληλα η δικτύωση μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την ενημέρωση, εκπαίδευση και  ανταλλαγή τεχνογνωσίας των εμπλεκομένων. Τα σύγχρονα πρότυπα συνεργειών συντελούν με καινοτόμες μεθόδους στη στήριξη και αύξηση της παραγωγής, στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και στη βελτίωση της εμπορίας και διακίνησης των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα. Οι συνδεδεμένες με τον πρωτογενή τομέα δραστηριότητες και υπηρεσίες πχ οικο-αγροτουρισμός αναδεικνύουν την πολυλειτουργικότητα της γεωργίας και πως  αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία και τον πολιτισμό της κάθε περιοχής.

Η IFOAM, η Συνομοσπονδία των Κινημάτων για τη βιολογική γεωργία (ΒΓ), είναι ο σημαντικότερος Οργανισμός σε διεθνές επίπεδο στήριξης και ανάπτυξης της σε όλο τον κόσμο. Έχει 800 μέλη από 120 χώρες και δραστηριοποιείται σε παγκόσμιο επίπεδο θέτοντας ως προτεραιότητα τη βιολογική γεωργία ως αναπόσπαστο μέρος της βιοποικιλότητας και της αειφορικής διαχείρισης των οικοσυστημάτων.  


Η IFOAM αναγνωρίζει τέσσερεις αρχές:

Αρχή της υγείας (Principle of Health): η Βιολογική Γεωργία
πρέπει να διατηρεί και να  ενδυναμώνει την υγεία του εδάφους,
των φυτών, των ζώων, των ανθρώπων & του πλανήτη σαν
ένα αδιαίρετο σύνολο.

Αρχή της οικολογίας (Principle of Ecology): η Βιολογική Γεωργία πρέπει να στηρίζεται σε ζωντανά οικολογικά συστήματα & κύκλους, να «συνεργάζεται» μαζί τους, να τα μιμείται & να συντελεί στη διατήρησή τους.

Αρχή της ισοτιμίας (Principle of Fairness): η Βιολογική Γεωργία πρέπει να επενδύει σε σχέσεις που εξασφαλίζουν την ισοτιμία, με σεβασμό στις κοινές ευκαιρίες της ζωής & του περιβάλλοντος.

Αρχή της φροντίδας (Principle of Care): η Βιολογική Γεωργία πρέπει να διαχειρίζεται με πρόνοια & με υπευθυνότητα την προστασία της υγείας & την ευζωία  των τωρινών & μελλοντικών γενεών καθώς & του περιβάλλοντος.

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στην IFOAM μέσω των μελών της. Η σημαντικότερη θετική εξέλιξη είναι ότι το 2013 έγινε έναρξη  εργασιών του Μεσογειακού Τμήματος της IFOAM του AgriBioMediterraneo (ΑΒΜ) στη χώρα μας. Παράλληλα στο τελευταίο εκλεγμένο συμβούλιο του ABM , τον Οκτώβριο 2014 στην Τουρκία, εκλέχθηκαν  από τις χώρες της Μεσογείου δύο έλληνες εκπρόσωποι ο κος Κωνσταντίνος Δημητριάδης στον τομέα της πιστοποίησης και η κα Χαρίκλεια Μινώτου που επανεκλέχθηκε για τρίτη συνεχή θητεία ως Πρόεδρος.  Το ΑΒΜ δραστηριοποιείται σε θέματα βιολογικής γεωργίας, προστασίας του περιβάλλοντος, αειφορίας, εκπαίδευσης, δικτύωσης, εναλλακτικής ανάπτυξης, οικο-αγροτουρισμού, αγροοικολογίας (agroecology).


Η IFOAM και ειδικότερα το ΑΒΜ, μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη του κλάδου, να ισχυροποιήσει σε επίπεδο στρατηγικής και πολιτικής  μακροπρόθεσμες ενέργειες και προτεραιότητες, να συμμετέχει στη σύνταξη Σχεδίου Δράσης για τη ΒΓ, να συνεργαστεί με δυναμικές ομάδες του κλάδου και να στηρίξει συνέργειες που θα συμβάλλουν στην προβολή της ΒΓ καθώς  και στην εξοικείωση των κοινωνιών και των καταναλωτών  με τη σημασία της για την Ελλάδα.